Sołectwo Budziszewo

         Ślady osadnictwa na terenie tej wsi sięgają aż środkowego neolitu, czyli około 3 tys. lat p.n.e. Archeolodzy badając wieś ustalili aż 13 stanowisk archeologicznych. Wszelkie znaleziska, w tym grób skrzynkowy z epoki brązu (1200-650 p.n.e.), kamienna skrzynia z urnami oraz kamienny topór zostały zabrane i obecnie znajdują się w jednym z gdańskich muzeów. Jednak pierwsza historyczna wzmianka o wsi Budziszewo pochodzi dopiero z początków XVII wieku, kiedy król Polski Zygmunt III Waza nadał swojej siostrze Annie Wazównie 35 osad należących do starostwa brodnickiego. W tym okresie dla zasiedlenia osady mieli przybyć z Niemiec i Niderlandów osadnicy zwani Olędrami. Nazwa Budziszewo może wskazywać na to, że na początku niemieckiej kolonizacji stało tu tylko kilka skromnych chat zwanych w tamtym okresie budami. Stąd powstało określenie buda, budzisko, z którego wykształciła się w kolejnych latach nazwa Budziszewo. Z kolei niemiecka nazwa wsi Waitzenau nawiązywała do płodności ziemi i ziarna pszenicy.

 

W XIX wieku w Budziszewie mieszkało zdecydowanie więcej Niemców (około 90%) niż Polaków. Nastąpił dynamiczny rozwój wsi, w której pobudowano nowy budynek szkoły, strażnicę, dom dróżnika. Działała mleczarnia, kuźnia oraz dwie karczmy. W okresie międzywojennym, w latach 1920-1939, zmniejszyła się liczba Niemców na rzecz zwiększenia się liczby zamieszkujących tu Polaków. W 1939 roku we wsi mieszkało 313 osób, w tym 132 narodowości polskiej. Stosunek ludności niemieckiej do polskiej i odwrotnie był dobry, nie było waśni na tle narodowościowym. Życie aż do wybuchu II wojny światowej upływało na ciężkiej pracy w gospodarstwie, a wieczorami w dni świąteczne w karczmach, w których często grywał mieszkający w Budziszewie muzykant Metody Jarmuszewski.

 

 

Budziszewo Nieistniejąca mleczarnia- zdjęcie z okresu międzywojennego

Opis: Fotografia przedstawia chłopów, którzy jeszcze wozami zaprzężonymi w konie przywieźli mleko do mleczarni w Budziszewie. Zdjęcie udostępnione przez Tadeusza Szwajkowskiego.     Budziszewo Nieistniejący wiatrak - zdjęcie z okresu okupacji hitlerowskiej Opis: Pierwsze wiatraki w Budziszewie zbudowali sprowadzeniu tu Olędrzy. Wiatrak ukazany na fotografii pochodzi z XIX wieku. Wygląda z niego Niemiec zwany Beserabem lub Rumunem, ponieważ do Budziszewa został on w czasie okupacji przesiedlony przez Niemców aż z obszaru Besarabii w Rumunii. Zdjęcie udostępnione przez Tadeusza Szwajkowskiego, a pozyskane od potomka mieszkającej do 1945 roku w Budziszewie niemieckiej rodziny Wruck.