Sołectwo Konojady

         Nazwa wsi pochodzi od żyznych pastwisk, które w dawnych czasach służyły kupcom jako dobre miejsce na wypas koni. Historycznie korzenie miejscowości sięgają 1322 roku, kiedy była ona wzmiankowana jako wieś czynszowa o nazwie Coniadt. W XIV wieku stała się folwarkiem, na którego inwentarz żywy składało się 26 klaczy, 4 konie rasy miejscowej, 18 krów i 750 owiec. Następnie dobra konojadzkie przejęli Plemięccy, a potem Sękowscy herbu Prawdzic. Potomkowie szlachcica Jakuba Sękowskiego z czasem przyjęli nazwisko Konojadzcy. Nazwa wsi też uległa zmianie na Magna Conyady, a potem Gross Konojatz.

Konojady, w swoich obecnych administracyjnych granicach, powstały z połączenia niegdyś dwóch odrębnych wsi zwanych Konojady Małe i Konojady Duże. Proces łączenia rozpoczął się w XIX wieku, kiedy właściciel majątku Konojad Małych Jan Wybicki kupił w 1824 roku dodatkowo Konojady Duże i Tomki. Wybiccy reprezentowali jeden ze znaczniejszych rodów szlacheckich powiatu brodnickiego i byli spokrewnieni z autorem słów hymnu polskiego Józefem Wybickim. Jan Wybicki w 1848 roku był czołowym działaczem Ligi Narodowej Polskiej na okręg brodnicki.

W 1895 roku majątek przeszedł na własność Pruskiej Komisji Kolonizacyjnej, która podzieliła go w dużej mierze na działki osadnicze. Do Konojad zaczęli przybywać osadnicy z Niemiec będący wyznania ewangelickiego. W 1898 roku oddano do użytku nowo wybudowany kościół ewangelicki, który stał się centrum życia religijnego Niemców z wszystkich okolicznych wsi. Od 1903 roku miała tu też siedzibę niemiecka mleczarnia spółkowa.

W 1908 roku nastąpiło połączenie Konojad Małych i Dużych w jedną miejscowość - Konojady. Wraz z nastaniem niepodległej Polski zwiększył się odsetek Polaków, którzy nabywali w Konojadach ziemię. Wielu z nich przybyło bezpośrednio z Ameryki i za zarobione za oceanem pieniądze nabyło własne gospodarstwa. W okresie międzywojennym w Konojadach istniały dwie szkoły, jedna dla dzieci pochodzenia niemieckiego (budynek obok kościoła) i druga w pałacu w Konojadach Dużych dla dzieci wyznania katolickiego.

Obecnie Konojady to wieś, w której zachowały się dwa pałace, budynki szkolne z 1898 roku, zespół trzech budynków stacji kolejowej oraz wspomniany już kościół.

Konojady Wieś na okolicznościowej pocztówce z 1918 roku

Opis: Pocztówka ukazująca najważniejsze obiekty w Konojadach: szkołę, pałac i kościół ewangelicki. Źródło: fotopolska.eu.       Konojady Wieś na okolicznościowej pocztówce Opis: Pocztówka ukazująca centrum Konojad - gospodę oraz drogę prowadzącą w kierunku dworca kolejowego. Zdjęcie pochodzi z początku XX wieku.   Źródło: Muzeum w Brodnicy - MB-1750-H.